องค์การเพื่อการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือ ยูเนสโก มีมติเสียงส่วนใหญ่ขึ้นทะเบียนให้ “กลุ่มป่าแก่งกระจาน” เป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ
การประชุมคณะกรรมการมรดกโลก ยุคสามัญครั้งที่ 44 รายปี 2564 ซึ่งจีนเป็นเจ้าภาพการจัดประชุมผ่านระบบระยะไกล ระหว่างวันที่ 16 -31 เดือนกรกฎาคม 2564 โดยในวันนี้ (26 เดือนกรกฎาคม) คณะกรรมการได้พิเคราะห์ให้กรุ๊ปป่าแก่งกระจาน ของไทยได้รับการบรรจุเข้าเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ
ข่าวครั้งนี้มีขึ้น หลังจากช่วงวันที่ 23 เดือนกรกฎาคม คณะผู้ที่มีความชำนาญด้านสิทธิมนุษยชนขององค์การสหประชาชาติ ได้เรียกร้ององค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติไม่ให้ขึ้นสถานะมรดกโลกให้แก่ผืนป่าแห่งนี้ จากปัญหาที่เกิดขึ้นกับการฝ่าฝืนสิทธิมนุษยชนของชนพื้นเมืองกะเหรี่ยงในพื้นที่
นายวราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและก็สิ่งแวดล้อม (นายทหารคนสนิท) แถลงเมื่อทราบผล แสดงความยินดีต่อข่าวนี้ โดยบอกว่า กว่า 6 ปี ที่ประเทศไทยเอาจริงเอาจังสนับสนุนพื้นที่กรุ๊ปป่าแก่งกระจาน และก็เข้าสู่การไตร่ตรองของคณะกรรมการมรดกโลก โดยมีการพรีเซนเทชั่นมาแล้วถึง 3 ครั้งในปี พ.ศ. 2558, พ.ศ. 2559 และก็ พ.ศ. 2562 จนเข้าสู่การประชุมคณะกรรมการมรดกโลก ยุคสามัญครั้งที่ 44 ในปี พ.ศ. 2564 นี้
นายวราวุธ กล่าวว่า เป็นที่น่ายินดีว่าในปีนี้พื้นที่กรุ๊ปป่าแก่งกระจานได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก ภายใต้หลักเกณฑ์ข้อที่ 10 ด้านความมากมายหลากหลายทางชีวภาพ ซึ่งนับเป็นความเสร็จสำหรับในการจัดการสงวนพื้นที่ถิ่นที่อยู่อาศัยที่มีความจำเป็นสูงสุดสำหรับในการสงวนความมากมายหลากหลายทางชีวภาพในบ้านเกิดเมืองนอน รวมไปถึงการเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของประเภทพืชพันธุ์ และก็จำพวกสัตว์ ที่มีคุณค่าเด่นเชิงวิทยาศาสตร์ หรือ เชิงสงวนระดับโลก
กรุ๊ปป่าแก่งกระจาน ถือเป็นแหล่งมรดกโลกแห่งที่ 6 ของไทย และก็เป็นแหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติแห่งที่ 3 ของประเทศ นับตั้งแต่การขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกของเขตรักษาจำพวกสัตว์ป่าทุ่งใหญ่ – ห้วยขาแข้ง ในปี พ.ศ. 2534 และก็กรุ๊ปป่าดงพญาเย็น – เขาใหญ่ ในปี พ.ศ. 2548
โดยกรุ๊ปป่าแก่งกระจานได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก เพราะเหตุว่าเป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของประเภทพืชพันธุ์และก็จำพวกสัตว์ที่ใกล้สิ้นซาก และก็มีคุณค่าเด่นระดับโลก รวมไปถึงเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารที่สำคัญของแม่น้ำเพชรบุรี แม่น้ำปราณบุรี และก็แม่น้ำภาชี เป็นป่าผืนใหญ่ที่มีความอุดมสมบูรณ์ มีเนื้อที่ราวๆ 2.5 ล้านไร่ (4,089 ตารางกิโลเมตร) มีความยาวตั้งแต่เหนือสุดถึงใต้สุดของพื้นที่กว่า 200 กม.
ค้านขึ้นทะเบียน “กรุ๊ปป่าแก่งกระจาน” เป็นมรดกโลก
เมื่อช่วงเวลาเช้าก่อนหน้านี้ที่ผ่านมา กรุ๊ปที่เรียกตัวเองว่า ภาคีเซฟบางกลอยจัดกิจกรรมข้างหน้ากระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและก็สิ่งแวดล้อม เพื่อเรียกร้องให้รัฐแก้ไขปัญหาสิทธิมนุษยชนให้ได้ก่อนขึ้นทะเบียนกรุ๊ปป่าแก่งกระจานเป็น “มรดกโลก” ทางธรรมชาติ หรือไม่ก็ชะลอการไตร่ตรองหัวข้อนี้ออกไป
กิจกรรมดังที่กล่าวถึงมาแล้วใช้ชื่อว่า “มรดกโลก มรดกเลือด” เพื่อสะท้อนให้เห็นว่าการต่อสู้ของสิทธิชุมชนในพื้นที่ยังไม่ได้รับการปรับปรุงแม้ว่าจะต่อสู้มาแล้วกว่า 25 ปี การจัดกิจกรรมนี้เกิดขึ้นระหว่างที่การประชุมคณะกรรมการมรดกโลก ยุคสามัญ ครั้งที่ 44 ซึ่งจัดขึ้นระหว่าง 16 -31 เดือนกรกฎาคม ที่ประเทศจีนช่วงวันที่ 23 เดือนกรกฎาคม ก่อนหน้านี้ที่ผ่านมา ผู้ที่มีความชำนาญจากสำนักงานข้าหลวงใหญ่ด้านสิทธิมนุษยชนแห่งองค์การสหประชาชาติ ออกการตักเตือนส่งถึงคณะกรรมการมรดกโลกให้ลงความเห็นยกเลิกการขอขึ้นทะเบียนดังที่กล่าวถึงมาแล้วเพราะเหตุว่ามีชนพื้นเมืองกะเหรี่ยงถูกฝ่าฝืนสิทธิในเขตสวนดังที่กล่าวถึงมาแล้ว ที่ผ่านมา คณะกรรมการมรดกโลกได้ปฏิเสธการขึ้นทะเบียนกรุ๊ปป่าแก่งกระจานไปแล้ว 2 ครั้งในปี 2559 และก็ 2562
ก่อนที่่จะมาถึงวันนี้ เกิดอะไรขึ้นบ้าง
การฟ้องฐานละเมิดป่าและก็การบังคับย้ายประชาชนกะเหรี่ยงบางกลอยบน อำเภอแก่งกระจาน จ.เพชรบุรี ที่กลับขึ้นไปทำรับประทานยังภูมิลำเนาเดิม ตาม “การทำสงครามพิทักษ์ป่าต้นน้ำเพชร” ของอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน กลับไม่เป็นผลข้างเคียงต่อการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติไทยของแก่งกระจาน
การทำสงครามเอาคนออกมาจากป่าต้นน้ำของอุทยานฯ แก่งกระจานเริ่มมาตั้งแต่ปี 2535 เรื่องราวที่ถูกกล่าวถึงมากที่สุดคราวหนึ่งในมหากาพย์การขัดกันระหว่างเจ้าหน้าที่รัฐกับประชาชนที่ “ป่าจิตใจแผ่นดิน-บ้านบางกลอย” เป็นการเผาบ้านที่พักคนดอยเมื่อปี 2554
ต้นเดือน มี.ค. การขัดกันได้ปะทุขึ้นอีกทีเมื่ออุทยานฯ แก่งกระจานได้ฟ้องร้องฟ้องฐานละเมิดป่าและก็สนธิกำลังจับประชาชน 22 คน ช่วงวันที่ 5 มี.ค. และก็บังคับเคลื่อนย้ายประชาชน 85 คน ลงมาจากบ้านบางกลอยบน
ระหว่างที่ทางอุทยานฯ เดินหน้าเอาคนออกมาจากป่าต้นน้ำ แก่งกระจานก็อยู่ในแนวทางการยื่นเสนอเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ ซึ่งการไตร่ตรองครั้งปัจจุบันเมื่อปี เดือนกรกฎาคม 2562 ที่องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ ลงความเห็นไม่รับรองให้อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก และก็ให้สถานะ “ส่งเรื่องกลับ” (Referral)
“ปรับแก้ข้อห่วงกังวลใจเกี่ยวกับปัญหาสิทธิมนุษยชนกับกลุ่มชาติพันธุ์และก็ชุมชนเขตแดนที่ได้รับผลกระทบจากการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก” เป็น 1 ใน 3 ข้อเสนอจากที่ประชุมคณะกรรมการมรดกโลกขององค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ
